1881 թվականին շուշեցի մեծահարուստ Մովսես բեկի տանը բացվում է մի նոր տիպի դպրոց՝ Շուշիի ռեալական ուսումնարանը: Ռեալականը  պետական ուսումնարան էր, որտեղ ուսումը տարվում էր ռուսերեն լեզվով ։ Ուսումնարանում սովորողների ստվար մեծամասնությունը կազմում էին հայերը, այստեղ սովորում էին նաև թաթարներ եւ ռուսներ։  1896 թվականի տվյալներով այն ուներ 298 աշակերտ, որից 236 հայեր էին, մնացածը՝ այլազգիներ։

Ռեալական ուսումնարանն այս պահին օկուպացված է Ադրբեջանի կողմից: